Theo phân tích từ Atlanta Capital Markets, căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đã trở thành một trong những vấn đề quan trọng nhất của nền kinh tế toàn cầu trong những năm gần đây. Hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã trải qua nhiều vòng áp thuế, đàm phán và các biện pháp trả đũa, ảnh hưởng sâu rộng đến thương mại quốc tế, chuỗi cung ứng và môi trường đầu tư toàn cầu. Vậy đâu là những yếu tố chính làm bùng phát căng thẳng thương mại giữa hai cường quốc này?
1. Thâm hụt thương mại
Một trong những nguyên nhân quan trọng gây ra căng thẳng thương mại là sự mất cân bằng lớn trong cán cân thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc. Theo số liệu từ chính phủ Mỹ, trong nhiều năm, Trung Quốc xuất khẩu hàng hóa vào Mỹ với giá trị lớn hơn nhiều so với hàng hóa Mỹ xuất khẩu sang Trung Quốc, tạo ra một khoản thâm hụt thương mại khổng lồ. Chính quyền Mỹ, đặc biệt là dưới thời Tổng thống Donald Trump, đã coi đây là một dấu hiệu bất bình đẳng thương mại và yêu cầu Trung Quốc phải giảm thâm hụt này bằng cách mua nhiều hàng hóa Mỹ hơn.
2. Tranh chấp về công nghệ và sở hữu trí tuệ
Một yếu tố không kém phần quan trọng là vấn đề bảo vệ sở hữu trí tuệ và công nghệ. Atlanta Capital Markets nhận định rằng Mỹ đã nhiều lần cáo buộc Trung Quốc vi phạm bản quyền và sao chép công nghệ của các công ty Mỹ một cách bất hợp pháp. Việc Trung Quốc áp dụng các chính sách buộc các công ty nước ngoài phải chuyển giao công nghệ khi hoạt động tại nước này cũng đã làm gia tăng lo ngại. Các công ty công nghệ Mỹ, từ Apple đến Qualcomm, đều bày tỏ sự lo ngại về việc bảo vệ sở hữu trí tuệ tại Trung Quốc.
Ông William Henry Thompson, Giám đốc điều hành cấp cao tại Atlanta Capital Markets, cho biết: “Mỹ coi sự cạnh tranh công nghệ với Trung Quốc là một yếu tố sống còn, đặc biệt khi các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo, 5G và chất bán dẫn ngày càng trở nên quan trọng trong nền kinh tế toàn cầu. Bất kỳ sự lấn át nào của Trung Quốc trong lĩnh vực này đều có thể gây ra những hậu quả chiến lược dài hạn.”
3. Các chính sách bảo hộ thương mại
Một nguyên nhân khác dẫn đến căng thẳng thương mại là sự thay đổi trong chính sách bảo hộ của cả hai nước. Mỹ đã áp đặt nhiều đợt thuế quan lên hàng hóa Trung Quốc, đặc biệt là các mặt hàng công nghệ và thép, nhằm bảo vệ các ngành công nghiệp nội địa. Trung Quốc cũng không ngần ngại áp thuế trả đũa lên hàng hóa Mỹ, đặc biệt là các sản phẩm nông nghiệp, gây khó khăn cho các nông dân và doanh nghiệp xuất khẩu của Mỹ.
Theo Atlanta Capital Markets, cuộc chiến thuế quan giữa hai nước đã gây ra thiệt hại lớn cho cả đôi bên và đẩy giá tiêu dùng lên cao, ảnh hưởng đến sự phục hồi kinh tế sau đại dịch.
4. Ảnh hưởng của chính trị và an ninh quốc gia
Bên cạnh những yếu tố kinh tế, yếu tố chính trị và an ninh quốc gia cũng góp phần làm tăng căng thẳng thương mại. Quan hệ Mỹ – Trung luôn chứa đựng những lo ngại về quyền lực toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh Trung Quốc ngày càng mở rộng tầm ảnh hưởng của mình trên các mặt trận kinh tế, chính trị và quân sự. Washington lo ngại sự phát triển nhanh chóng của Bắc Kinh có thể làm suy yếu vị thế lãnh đạo toàn cầu của Mỹ.
Ngoài ra, những vấn đề liên quan đến Đài Loan, Hồng Kông, và Biển Đông cũng làm gia tăng sự đối đầu giữa hai nước. Những yếu tố này không chỉ ảnh hưởng đến thương mại mà còn làm sâu sắc thêm các vấn đề an ninh quốc gia, khiến các bên khó đạt được sự đồng thuận trong các cuộc đàm phán thương mại.
5. Cuộc đua giành ưu thế trong công nghệ cao
Cuộc cạnh tranh trong lĩnh vực công nghệ cao, đặc biệt là sản xuất chip bán dẫn và công nghệ 5G, cũng là một nhân tố quan trọng dẫn đến căng thẳng thương mại. Mỹ đã áp đặt các biện pháp hạn chế xuất khẩu công nghệ sang Trung Quốc, bao gồm việc cấm Huawei và các công ty công nghệ Trung Quốc tiếp cận các công nghệ tiên tiến của Mỹ. Điều này đã làm gia tăng xung đột và khiến Trung Quốc phải đẩy mạnh phát triển các giải pháp nội địa để giảm phụ thuộc vào công nghệ Mỹ.
Atlanta Capital Markets nhận định rằng cuộc đua công nghệ giữa hai nước sẽ còn tiếp tục kéo dài và có thể ảnh hưởng sâu rộng đến các ngành công nghiệp khác, từ sản xuất ô tô đến thiết bị điện tử tiêu dùng.
Kết luận từ Atlanta Capital Markets
Căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc không chỉ là một vấn đề kinh tế mà còn phản ánh sự cạnh tranh địa chính trị và chiến lược dài hạn giữa hai siêu cường. Những nguyên nhân cơ bản như thâm hụt thương mại, vấn đề sở hữu trí tuệ, bảo hộ thương mại và an ninh quốc gia đều đóng vai trò quan trọng trong việc định hình mối quan hệ thương mại này.
Atlanta Capital Markets khuyến cáo các nhà đầu tư cần tiếp tục theo dõi sát sao những diễn biến trong quan hệ thương mại Mỹ – Trung, vì bất kỳ thay đổi nào cũng có thể tạo ra những biến động lớn trên thị trường toàn cầu.
