1. Căng thẳng công nghệ Mỹ-Trung

Trong bối cảnh Mỹ tăng cường các biện pháp hạn chế xuất khẩu chip tiên tiến và công nghệ liên quan tới Trung Quốc, Bắc Kinh vẫn đang giữ những lợi thế chiến lược đáng kể trong cuộc đua công nghệ toàn cầu. Các lệnh trừng phạt từ Mỹ nhằm mục tiêu kiềm chế tham vọng công nghệ của Trung Quốc, đặc biệt trong lĩnh vực sản xuất chất bán dẫn tiên tiến, tuy nhiên chúng chưa thể hoàn toàn bóp nghẹt khả năng của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới này.

2. Lợi thế lớn của Trung Quốc trong lĩnh vực chip

Hệ sinh thái sản xuất mạnh mẽ

  • Trung Quốc là trung tâm lớn nhất thế giới về lắp ráp và sản xuất các loại chip phổ thông nhờ mạng lưới nhà máy rộng lớn và cơ sở hạ tầng sẵn có.
  • Các công ty như SMIC (Semiconductor Manufacturing International Corporation) đã đạt được tiến bộ đáng kể trong việc sản xuất chip 7nm, dù bị hạn chế tiếp cận công nghệ tiên tiến từ các quốc gia phương Tây.

Thị trường tiêu thụ khổng lồ

  • Trung Quốc chiếm hơn 60% nhu cầu chất bán dẫn toàn cầu, điều này khiến các công ty quốc tế như Qualcomm, Nvidia, và AMD khó có thể bỏ qua thị trường này.
  • Các sản phẩm công nghệ cao của Trung Quốc như điện thoại thông minh, xe điện, và thiết bị viễn thông tạo ra nhu cầu mạnh mẽ về chip.

Đầu tư mạnh vào R&D

  • Bắc Kinh đã triển khai nhiều quỹ đầu tư khổng lồ, chẳng hạn như Quỹ Phát triển Công nghiệp Mạch Tích hợp Quốc gia, để hỗ trợ các công ty nội địa trong nghiên cứu và phát triển.
  • Chính phủ Trung Quốc tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước tăng cường năng lực tự chủ công nghệ, giảm phụ thuộc vào nguồn cung nước ngoài.

3. Những yếu tố thách thức từ Mỹ

Hạn chế xuất khẩu công nghệ tiên tiến

  • Chính phủ Mỹ đã đưa ra các lệnh cấm đối với việc xuất khẩu chip tiên tiến sử dụng công nghệ 10nm trở xuống, đồng thời yêu cầu các công ty như ASML của Hà Lan không cung cấp máy móc sản xuất chip hiện đại cho Trung Quốc.
  • Lệnh cấm khiến các doanh nghiệp Trung Quốc khó tiếp cận công nghệ EUV (quang khắc cực tím), vốn là yếu tố quan trọng trong sản xuất chip tiên tiến.

Hạn chế nhân tài

  • Mỹ gia tăng áp lực lên các chuyên gia công nghệ gốc Trung Quốc đang làm việc tại các công ty chip lớn trên toàn cầu, nhằm ngăn chặn sự chuyển giao kiến thức và công nghệ.

Tăng cường hợp tác với đồng minh

  • Mỹ đã thiết lập các liên minh như “Chip 4” (bao gồm Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, và Đài Loan) để tạo ra chuỗi cung ứng chip tiên tiến độc lập với Trung Quốc.

4. Trung Quốc phản ứng ra sao?

Chiến lược đa dạng hóa

  • Trung Quốc tập trung phát triển chip cho các ứng dụng phổ thông như viễn thông, điện tử tiêu dùng, và các lĩnh vực không bị hạn chế như AI, xe tự hành, và IoT.
  • Đẩy mạnh quan hệ thương mại với các quốc gia như Nga, Ấn Độ, và Đông Nam Á để giảm áp lực từ phương Tây.

Thúc đẩy công nghệ nội địa hóa

  • Tăng tốc nghiên cứu các công nghệ thay thế như chip RISC-V, một kiến trúc mã nguồn mở đang được xem là lời giải cho bài toán hạn chế công nghệ.
  • Đầu tư vào đào tạo nhân lực và xây dựng chuỗi cung ứng độc lập, giảm phụ thuộc vào công nghệ từ Mỹ và đồng minh.

5. Tương lai của cuộc đua công nghệ Mỹ-Trung

Cuộc đối đầu giữa Mỹ và Trung Quốc trong lĩnh vực chip bán dẫn là một phần của cuộc cạnh tranh chiến lược lớn hơn về công nghệ và quyền lực toàn cầu. Dù bị Mỹ hạn chế, Trung Quốc vẫn giữ vai trò quan trọng nhờ khả năng sản xuất chip phổ thông và nhu cầu tiêu thụ nội địa khổng lồ.

Tuy nhiên, để duy trì vị thế, Bắc Kinh cần vượt qua những thách thức trong việc phát triển công nghệ tiên tiến, đặc biệt là năng lực sản xuất chip dưới 5nm. Cuộc đua này sẽ không chỉ định hình ngành công nghiệp bán dẫn mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến cấu trúc kinh tế toàn cầu trong những thập kỷ tới.