“Nếu thuế nhập khẩu bị rút lại, chúng tôi sẽ phải hoàn trả khoảng một nửa. Đây là điều tồi tệ với Bộ Tài chính”, ông cho biết trong cuộc phỏng vấn trên NBC hôm 7/9. Dù vậy, Bessent khẳng định nếu tòa án phán quyết chống lại thuế nhập khẩu, ông “sẽ phải làm điều đó”.
Tuần trước, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump thúc giục Tòa án Tối cao nhanh chóng lật ngược phán quyết của Tòa Phúc thẩm, rằng phần lớn thuế nhập khẩu mà ông Trump áp lên các nước là bất hợp pháp.
Tuy nhiên, có thể phải đến đầu mùa hè năm sau, Tòa án Tối cao mới đưa ra được phán quyết. “Số thuế nhập khẩu dự kiến thu được khoảng 750-1.000 tỷ USD tính tới tháng 6/2026 – thời điểm ra phán quyết. Khi đó, việc hoàn trả chúng sẽ gây ra xáo trộn rất lớn”, Bessent nói.
Kịch bản chính phủ Mỹ phải hoàn trả khoản thuế khổng lồ như vậy cũng khiến các doanh nghiệp và tổ chức nộp thuế nhận thêm khoản lời chưa từng có tiền lệ.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent tại Nhà Trắng ngày 4/2. Ảnh: Reuters
Ngày 29/8, Tòa Phúc thẩm Liên bang khu vực Washington ra phán quyết các mức thuế nhập khẩu ông Trump áp dụng dựa trên Đạo luật Quyền Kinh tế Khẩn cấp (IEEPA) là bất hợp pháp. Tuy nhiên, họ vẫn cho phép thuế này tiếp tục duy trì đến ngày 14/10 để chính quyền Trump nộp đơn kháng cáo lên Tòa án Tối cao. Hồi tháng 5, Tòa án Thương mại Quốc tế (CIT) tại Manhattan cũng ra phán quyết tương tự.
IEEPA được quốc hội Mỹ thông qua năm 1977, dưới thời tổng thống Jimmy Carter. Đạo luật trao quyền điều tiết thương mại cho tổng thống sau khi tuyên bố tình trạng khẩn cấp để đối phó “bất kỳ mối đe dọa bất thường nào nhằm vào an ninh quốc gia, chính sách đối ngoại hoặc kinh tế Mỹ bắt nguồn hoàn toàn hoặc phần lớn từ ngoài Mỹ”. Đạo luật cho phép tổng thống “chặn các giao dịch, đóng băng tài sản để đối phó với nguy cơ” và phải báo cáo tình hình với quốc hội 6 tháng một lần. Trong trường hợp Mỹ bị tấn công, tổng thống có thể tịch thu tài sản có liên quan đến quốc gia, tổ chức hoặc cá nhân hỗ trợ cuộc tấn công đó.
Ông Trump là tổng thống đầu tiên dùng IEEPA để áp thuế, với lý do Mỹ mất cân bằng thương mại, suy giảm năng lực sản xuất và cần chặn dòng chảy ma túy xuyên biên giới. Hồi tháng 4, ông ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia với lý do nước này nhập khẩu nhiều hơn xuất khẩu suốt hàng thập kỷ.
Chính sách thuế của ông Trump hiện tác động đến gần 70% hàng nhập khẩu vào Mỹ, theo Tax Foundation. Nếu hầu hết thuế bị vô hiệu theo phán quyết của tòa án, tỷ lệ này sẽ chỉ còn 16%.
Dù vậy, chính phủ Mỹ đã chuẩn bị phương án dự phòng. Ngày 7/9, Cố vấn Kinh tế Nhà Trắng Kevin Hassett nói rằng “có nhiều quy định khác” họ có thể viện dẫn để giữ lại thuế. Ví dụ Mục 232 của Đạo luật Mở rộng Thương mại năm 1962. Đây là điều khoản họ đã vận dụng để áp thuế lên phần lớn ôtô và linh kiện nhập khẩu, cũng như tất cả thép và nhôm sản xuất ở nước ngoài. Mục này cho phép tổng thống áp thuế “để ngăn chặn nhập khẩu đe dọa đến an ninh quốc gia”, sau khi có điều tra thương mại.
Một loại thuế không bị ảnh hưởng bởi cuộc chiến pháp lý này là thuế với hàng giá rẻ. Tháng trước, Mỹ đã chính thức chấm dứt de minimis về ưu đãi thuế, kiểm tra hải quan với hàng nhập khẩu trị giá 800 USD trở xuống.
Hà Thu (theo Reuters, CNBC)
